بازیابی نقش مایه ها در طراحی منتخبی از زیورآلات شاخص دورۀ قاجار و پهلوی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته پژوهش هنر دانشگاه پیام نور واحد تهران شرق

2 دانشیار گروه هنر دانشگاه پیام نور

چکیده

 طراحی زیورآلات و جواهرات فرآیندی پویا و خلاق است و در بسیاری از موارد نیازمند الهام و ایده­ پردازی. شناخت منابع الهام­ بخشی چون طبیعت، ساخته­ های پیشین، طرح­ ها و نقش­مایه­ های کاربردی، می­ تواند به نوآوری و خلق مدل­ هایی که علاوه بر اصالت و زیبایی، با سلیقۀ مخاطب امروزی نیز هماهنگ باشد، بیانجامد و موفقیت در بازار را تضمین نماید. یکی از بهترین منابع الهام و ایده­ پردازی برای طراحان و هنرمندان خلاق ایرانی، گنجینۀ عظیم و برجستۀ زیورآلات فاخر این سرزمین است که امروزه در بسیاری از موزه ­ها و کلکسیون­ های شناخته­ شدۀ جهان نگهداری می ­شوند. هنری غنی از انواع نقوش زینتی با منشأ گیاهی، جانوری و هندسی. ایرانیان از دیرباز با روش­ های ذوب و شکل­ دهی فلزات قیمتی و تراش انواع گوهرها نیز آشنایی داشته و در این فنون به چیره ­دستی رسیده بودند، از این­ رو پیشینۀ پربار و گران­ب هایی از روند تکامل این هنر در سرزمین ما وجود دارد که به­ خوبی می­ تواند مورد استفاده قرارگیرد. در این پژوهش سعی بر آن بوده ­است که ضمن بررسی اجمالی تاریخچۀ ساخت زیورآلات در ایران، نقش­مایه ­های منتخبی از شاخص ­ترین زیورآلات دورۀ قاجار و پهلوی که در گنجینۀ ارزشمند «موزه جواهرات ملی» نگهداری شده و قابلیت دستیابی به اطلاعات مربوط به آن­ ها وجود داشته ­است، ارزیابی و استخراج شود و نتایج آن در قالب جداول و طرح ­ها، دسته بندی و ارائه گردد و در نهایت با الهام از این عناصر نمونه­ هایی طراحی و ارائه شده­ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Retrieval of Motifs in Jewelry Design in Some Main Jewelry of Qajar and Pahlavi Period

نویسندگان [English]

  • Anahita Samiei 1
  • Elias Saffaran 2
1 Master student of Art Research, Payame Noor University, East Tehran Branch
2 Associate Professor, Department of Art, Payame Noor University
چکیده [English]

Jewelry designing is a dynamic and creative process that in many cases requires inspiration and brainorming. Recognition of inspirational designing sources such as nature, ancient pices, patterns and motifs, can guid designers to create some models that not only have originality and beauty, but also in line with the tastes of present's audience and ensure market success.One of the best sources of inspiration and ideas for Iranian designers and artists is the huge and outstanding treasure of luxury jewelry of Iran that has been kept in many museums and collections known around the world today. Rich art of various decorative motifs of plants, animals and geometric shapes. Iranians have long been familiar with the methods of melting and forming precious metals and cutting all kinds of gems, and had mastered these techniques, so there is a rich and precious background of the evolution of this art in our country. In this research, while reviewing the history, materials and methods used in making jewelry in Iran, we have tried to studied some special ones from the jewelry index samples in the Qajar and Pahlavi periods that have been kept in "National Jewelry Museum" to be evaluated and extracted. The results has been categorized and presented in the form of tables and sketches.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Motifs
  • Jewelry
  • Qajar
  • Pahlavi
  • Gemstone
ادیب، داریوش(1392). فرهنگ جامع جواهرشناسی. تهران: انتشارات پازینه
بلالی مقدم، آلاله(1392). بیان مفاهیم در طراحی جواهرات. نشریه پژوهش هنر، 1(3)،33-40
پوپ، آرتور(1387). سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز. ترجمه نجف دریابندری و دیگران.تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
جواهری آریا، یداله(1389). تکنیک طلا و جواهرسازی. تهران: ناشر مولف
حیدری شکیب، رضا(1394). داستان خزانه جواهرات ملی ایران، فرهنگ موزه، (11)، 32- 34
ذکا، یحیی(1346). تاج ­ها و تخت­ های سلطنتی ایران. هنر و مردم،(60)، 47-87
راعی، ریحانه(1392). الگوهای سنتی و مدرن طراحی زیور ایرانی (از پیش از مادها تا پهلوی). نشریه پژوهش هنر،1(3)،65-72
سراوانی، فهیمه(1394). سیر تحول نماد تاج و صحن­ های جلوس شاهانه در نقاشی ایرانی.دومین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی.ترکیه.استانبول
عربشاهی، محمد(1392). عصر جواهرات.مشهد: انتشارات ترانه
غیبی، مهرسا(1393). 35000 سال تاریخ زیورآلات اقوام ایرانی. تهران: نشر هیرمند
قاسم زاده نامقی، زهره(1398). آشنایی با ابزار، وسایل، تجهیزات و مواد اولیه هنر و صنایع فلز.تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور
گیرشمن، رومن(1371). هنر ایران ( در دوران ماد و هخامنشی) ترجمه عیسی بهنام. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
محمدپناه، بهنام(1391). کهن دیار. جلد اول. تهران­: نشر سبزان
محمدی­زاده، اکرم(1392). کاربرد سنگ فیروزه در زیورآلات ایرانی. نشریه پژوهش هنر، 1(3)، 107-112
منفرد، زهرا(1383). هنر اسلامی (جواهرات). کتاب ماه هنر، 77، 106-114
-The coronation set of Empress Farah Pahlavi, from www.vancleefarpels.com/ww/en/la-maison/special-orders/historical-special-orders/the-coronation-set-of-empress-farah-pahlavi
-The Imperial Jewels of Iran from www.angelfire.com/empire/imperialiran/crownjewels
 
درگاه ­های اینترنتی:
-خزانه جواهرات ملی وابسته به بانک مرکزی.بازیابی شده ازwww.cbi.ir/page/2408.aspx
-چهره ­های معرفی­ شده در نمایشگاه هنرمندان ارمنی ایرانبازیابی شده ازhttps://www.paymanonline.com
-محمدیان. مشاهیر کرد. فریدون بیگلری.بازیابی ­شده از https://www.mashaherkurd.mihanblog.com/post/45